مدارس تیزهوشان مدارسی هستند که امکانات، سطح آموزش و ساعات حضور در مدرسه در آن‌ها بالاتر و بیشتر از مدارس عادی است. دانش آموزان برای حضور در این مدارس باید در آزمون‌های به خصوصی شرکت کرده و در آن پذیرش شوند. یکی از ویژگی‌های مدارس تیزهوشان آن است که علاوه بر گزینش دانش آموزان، مدرسان و کادر اداری مدرسه نیز گزینش می‌شوند. در واقع معمولا معلم‌هایی با سابقه تدریس بالا در این مدارس مشغول به کار می‌شوند. در بیشتر موارد این معلم‌ها افرادی هستند که تدریس خصوصی کنکور ریاضی و تقویتی بسیاری در خارج از مدرسه برگزار می‌کنند که دانش آموزان هنگام درس خواندن در کلاس‌های مدرسه این افراد از نکات بسیار زیاد و متنوعی برخوردار شده و نیاز چندانی به شرکت در کلاس‌های تقویتی بیرون از مدرسه پیدا نخواهند کرد. در طول تحصیل در پایه‌های مختلف مدارس تیزهوشان سالانه دو آزمون سراسری پیشرفت تحصیلی از دانش آموزان مدارس تیزهوشان کل کشور برگزار می‌شود.این آزمون‌ها در تعیین میزان پیشرفت و یا پسرفت دانش آموزان تاثیر بسیار زیادی می‌گذارد. دانش آموزان با نحوه پاسخ گویی طولانی مدت به سوال‌های چهار گزینه‌ای آشنا می‌شوند و بعد از اعلام نتیجه آزمون به طور دقیق متوجه می‌شوند در چه دروسی ضعیف و در چه درس‌های قوی هستند. این ارزیابی به دانش آموزان کمک می‌کند برنامه ریزی مناسب تری برای نحوه مطالعه خود داشته باشند. از دیگر ویژگی‌های مدارس تیزهوشان مستقل بودن آن‌ها از لحاظ مالی است. مدارس تیزهوشان مدارس دولتی غیر وابسته‌ای هستند که درآمد خود را از طریق حق ثبت نام در مدرسه، حق ثبت نام در آزمون و … به دست می‌آورند. نکته قابل ذکر درباره مدارس تیزهوشان آن است که منابع تحصیلی در این مدارس مانند سایر مدارس و یکسان است. اما امکانات آموزشی، شیوه تدریس، تکالیف درسی و برنامه آموزشی در این مدارس متفاوت است. برنامه‌های فوق برنامه در مدارس تیزهوشان باید به دنبال توسعه و گسترش استعداد‌ها و نبوغ افراد باشد. تنها افزایش زمان برای حفظ کردن مطالب بدون تمرکز بر کار عملی، تفکر، انتقاد و خلاقیت هیچ نتیجه مثبتی به دنبال نخواهد داشت.

در مدارس تیزهوشان معمولا از شیوه‌های متنوع آموزشی مانند اسلاید‌های مختلف، ارائه کنفرانس‌ها توسط دانش آموزان، استفاده از فیلم، برگزاری سمینار‌های آموزشی درون مدرسه یا سراسری و … استفاده می‌شود. در مدارس تیزهوشان سعی بر آن است که دانش آموزان به طور عمقی دروس را فهمیده و رابطه دروس مختلف با یکدیگر را درک کنند. برای همین منظور معمولا دروسی که باهم ارتباط افقی دارند برای مثال فیزیک و ریاضی یا شیمی و زیست را در یک روز ارائه می‌دهند تا ذهن دانش آموزان بتوانند ارتباط به مفاهیم مختلف علمی را درک کرده و آن‌ها را بهتر و عمیق‌تر درک کنند.

علاوه بر وجود ارتباط افقی بین دروس، برنامه ریزان آموزشی سعی می‌کنند برنامه‌ها را به گونه‌ای تنظیم کنند که در طول روز تنوع دروس از میزان خستگی و کسالت آور بودن آن‌ها بکاهد. در مدارس تیزهوشان بر کار‌های عملی و آزمایشگاهی تاکید بیشتری می‌شود؛ بنابراین افراد علاقه‌مند به هنر، آزمایشگاه‌های فیزیک، شیمی و زیست می‌توانند در این مدارس به طور حرفه‌ای و جدی‌تر به دنبال کسب علم و کشف استعداد‌های خود باشند. از دیگر ویژگی‌های مدارس تیزهوشان می‌توان به فعالیت‌های گروهی و شرکت دانش آموزان در فعالیت‌های کلاسی اشاره کرد. در این مدارس بیش از مدارس عادی بر تشکیل گروه‌های تحقیقاتی و یادگیری کار‌های گروهی و دسته جمعی تکیه می‌شود تا هم دانش آموزان به شکل بهتر و جذاب تری مسائل درسی را یاد بگیرند و هم توانای کار گروهی را در خود تقویت کنند.